SİBO’yu anlatırken mide koruyucularla ilgili çok soru gelince mide asidinden bahsetmek istedim. Bir itirafla başlamak istiyorum, belki de bir özür…
Kariyerimin bundan önceki 20 küsur yılı ilaç sektörü ve sağlık iletişimi ile geçti. Onun da büyük bir kısmında ya direkt ya da ajans olarak, farklı proton pompa inhibitörü (PPI) kategorisindeki mide koruyucu ilaçların satış ve pazarlamasından sorumlu oldum. Bu kadar zarar verdiklerini bilseydim farklı bir yol seçerdim, ama kullanılması gereken durumlar da var, sadece şu an kullanıldıkları kadar çok değil.1,2,3,4
Adı üzerinde “asit”, pH 2-3, güçlü bir asit oranı, tahtayı bile parçalar. Bu asit midemize zarar vermez, çünkü midemiz çok katlı bir koruma sistemine sahip. Mide asidinin birçok görevi var. En önemli fonksiyonları şöyle:
- Besinlerin sindirimine yardım eder, özellikle proteinlerin. Mideden salgılanan pepsinojen enziminin aktif hale gelmesi için asit şart.
- Mide asidi bağırsaklardaki enzimleri aktifleştirmeye yardım eder. Safra boşalmasını uyarır.
- Mide asidi, bize zararlı mikroorganizma ve allerjenler için bir bariyerdir. Bakterilerin, mantarların ve diğer canlıların etkisiz hale getirilmesine yardım eder. Bu özellik mide-bağırsak sağlığı için oldukça önemlidir. Çünkü mideyi geçen bakteri ve diğer organizmaların önünde başka engel kalmaz. Bağırsak mikrobiyotası bozulur, disbiyoz, SİBO, geçirgen bağırsak, irritabl bağırsak, candida istilası hep mide asidi ile bağlantılı sorunlar.
- Mide asidinin vitamin emiliminde de rolü var. Bu noktada en iyi örnek B12 vitamini. Çünkü B12 vitamini “intrensek faktör” adı verilen bir yapıya bağlanarak taşınır. Mide asidi intrensek faktörü aktive ederek B12 vitamininin ayrılmasını sağlar. Eğer bu faktör eksikse B12 emilemeden atılır.
- Birçok biyokimyasal reaksiyonda yer alan çinkonun emilimi için de mide asidi şarttır.
Mide asidiniz yeterli mi?5
Bunu belirlemek için ileri laboratuvar yöntemleri var ama biraz acılı ve zor. Daha çok belirtilerden anlamak mümkün. Çok hassas olmayan ama evde yapılabilecek fikir verici bir testi de bu bölümün sonuna ekledim.
Yetersiz mide asidi seviyeleri, aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi sağlık sorunuyla ilişkili:
- Yemek sonrası şişkinlik, gaz, hazımsızlık, geğirme
- Mide bulantısı, yanması
- B12 vitamini eksikliği
- Demir eksikliği (kansızlık)
- Reflü (Göğüste ağrılı yanma hissi veya ses kısıklığı)
- Midede ezilme, doymama hissi
- Yemekten sonra uyku bastırması
- Cilt ve tırnak sorunları
- Saç dökülmesi
- Kemik erimesi
- Geçirgen bağırsak sendromu
- Safra kesesinde taş
- Diyabet
- Astım
- Romatizmal eklem iltihabı
- İnce bağırsakta aşırı bakteri üremesi (SİBO)
- Dışkıda sindirilmemiş yiyecek
- Ağız kokusu
- Ağır ter kokusu
Mide asidini evde test etmenin yolu
Çok hassas bir test değil dediğim gibi, ama bir fikir verir.
Sabah bir şey yemeden veya içmeden önce ilk iş: Yarım çay kaşığı karbonatı 1 bardak soğuk suda iyice karıştırın ve bu karışımı için. 5 dakika içinde geğirme isteği gelir veya minik kabarcıklar hissederseniz mide asidiniz normal demektir.
Testin mantığı Lise 2 kimya bilgimiz aslında. Sodyum bikarbonat ile asit etkileşime girdiğinde karbondioksit oluşur. Bu gaz biriktiğinde mideyi şişirir ve geğirme ihtiyacı oluşur. Asit seviyeniz düşükse bu reaksiyon gerçekleşmez.
Mide asit seviyesi neden düşer?
Düşük mide asidine neden olan birkaç faktör var. Stres ve kötü beslenme, sindirim sürecini doğrudan etkileyen yaygın nedenlerden ikisi.
Düşük mide asidine neden olabilecek diğer faktörler ise şunlar:
- Çok hızlı yemek
- Yemek sırasında sıvı tüketmek
- Yüksek şeker alımı
- Çinko eksikliği
- Yaş
- Antiasit (mide koruyucu) ilaçları
- Gıda hassasiyetleri veya alerjileri
- Enfeksiyon
- Kronik hastalıklar
Bu sorunları ele almak sadece mide asit seviyenizi yükseltip normalleştirmekle kalmaz, aynı zamanda sindirim sağlığını iyileştirir ve vücuttaki stresi azaltır.
Mide koruyucu kullananlar için ayrı bir yazı hazırlayacağım. Özel bir durumları yoksa mide koruyucu ilaçlar yerine Melatonin desteği alabilirler. Mide koruyucu almayı gerektiren sorunun altında yatan sebebin ortadan kaldırılmasına yönelik tedaviler çok daha önemlidir.
Mide asidini iyileştirmenin 10 yolu6
Düşük mide asidinin tedavisi, altta yatan nedene bağlıdır. Mide ekşimesi semptomlarınız için anti asit ilaç aldıysanız, doktorunuz hipoklorhidri semptomlarını tetiklemekten kaçınmak için reçetenizi değiştirebilir.
Bununla birlikte, mide asidi seviyelerini kendi başınıza artırmaya yardımcı olmak için izleyebileceğiniz birkaç yol var:
1. Lokmaları iyi çiğneyin
Mide asidi seviyelerini ve sindirimi iyileştirmek için basit ama gözden kaçan bir ipucu, lokmalarınızı iyice çiğnemek. Sindirim ağızda başlar.
Öğütme işini ağızda tamamlayın. Her lokmayı tükürüğünüzle bir olana kadar çiğneyin. Burada sihirli bir rakam var, 32. Ağzınızda çorba olacak yani kabaca. Ama haklısınız, kolay değil, bizim kültürümüzde yavaş yiyenlerle dalga bile geçilir. Oysa çiğnemek, sadece sindirim sürecinin önemli bir parçası değil, aynı zamanda genel sağlık için de faydalı.
2. İşlenmiş gıdaları sınırlayın
Meyve ve sebze açısından zengin dengeli beslenme, mide asidi düzeylerini artırmaya yardımcı olur. İşlenmiş yiyecekler ve şekerler midenizde enflamasyona (iltihaplanmaya) neden olarak asit aktivitesini azaltır ve reflü semptomlarını tetikler.
Sağlıklı ve temiz bir beslenme sindirim sürecinizi iyileştirir, midenin yiyecekleri yeterince parçalamasına ve gerekli proteinleri vücut için emmesine izin verir.
3. Fermente sebzeler yiyin
Kimchi, lahana turşusu ve turşu gibi fermente gıdalar, mide asidi seviyenizi doğal olarak artırır. Fermente sebzeler ve yiyecekler sindirimi iyileştiren, zararlı bakterilerle savaşan ve düşük mide asidinden kaynaklanan iltihabı azaltan probiyotik etkilere sahiptir.
Sindirimi iyileştirmenin yanı sıra fermente sebzeler bağışıklık fonksiyonunu güçlendirmek, kilo vermeyi kolaylaştırmak ve kan basıncını düşürmek gibi etkilere de sahip. Fermente gıdaları diyetinize dahil etmeden önce candida ve SİBO gibi sorunlarınız olmadığına emin olun. Bu gibi durumlarda kullanılmaları, yarardan çok zarar getirir.
4. Elma sirkesi veya limon suyu için
Organik elma sirkesi, bakteri ve mayadan yapılan fermente bir sıvıdır. Yiyeceklerdeki bakterileri parçalamaya yardımcı olabilecek protein ve enzimler bakımından zengindir. Ham elma sirkesi, asidik özellikleri sindirim sistemine daha fazla asit kattığı için mide asidi seviyelerini artırır.
Mide asidi seviyelerini artırmanın yanı sıra çiğ elma sirkesi reflü, diyabet ve yüksek kan şekerinden kaynaklanan semptomları azaltmakta da fayda sağlar.
Elma sirkesini kullanmadan önce az miktarda su ile seyreltip yemekten önce içebilirsiniz. Su veya başka bir çözücü olmadan elma sirkesi diş minelerine zarar verebilir. Yine candida ve SİBO gibi sorunlarınız olmadığına emin olun. Bu gibi durumlarda kullanılmaları, yarardan çok zarar getirir.
5. Zencefil yiyin
Zencefil, düşük mide asidinden kaynaklanan iltihaplanmayı azaltmak için temel olan anti-enflamatuar özellikleriyle bilinir. Ayrıca reflü ve diğer mide-bağırsak bozuklukları için alternatif bir tedavi olarak da kullanılır. Öyle ki hamilelerde sık yaşanan mide sorunlarının tedavisinde en çok kullanılan bitkilerdendir zencefil.
Zencefili çay ve yiyeceklere dilimler halinde ekleyebilir, rendeleyebilir veya demleyebilirsiniz. Aynı zamanda oral takviye için toz olarak da kullanabilirsiniz
6. Yemek sırasında sıvı almayın
Sıvı almak için en iyi zamanlar, yemeklerden yarım saat önce ve sonradır. Yutmaya destek olmak için sıvı almaya ihtiyaç duymak iyi çiğnemediğinizden kaynaklıdır. Ve yemek yerken sıvı almak sindirimi zorlaştırır.
Hücre yenileyici özelliği olan ve yaraları hızlı iyileştiren kudret narı bitkisi, midede üreyerek mide asidinin artmasına neden olan Helicobacter Pylori bakterisinin sayısını azaltarak aktivitesini baskılıyor ve üremesini engelliyor. Gastrit, reflü, ülser tedavisinde; mide yanması ve ekşimesinde faydalı. Takviye olarak alabilirsiniz.
9. Berberis Vulgaris takviyesi kullanın
Diken üzümü, Karamuk, Sarıçalı, Kadın tuzluğu olarak da bilinen ve antioksidan özelliği olan bu bitki, sindirim bozukluklarının ve mide rahatsızlıklarının tedavisinde kullanılıyor. Mide ve bağırsaklarda biriken besin atıklarının atılmasına yardımcı oluyor. Ancak hamileler kullanmamalı.
10. Son çare Betain HCL preparatı alın. Tabii doktor kontrolünde.