Fibromiyalji; tükenmişlik seviyesinde yorgunluk, kas-iskelet sisteminde ağrı, hassaslaşan vücut bölgeleri, uyku bozukluğu, isteksizlik ve bilişsel rahatsızlık gibi semptomlarla kendini gösteren kronik bir hastalık.

Semptomları, romatizma ve depresyon gibi benzer belirtilere sahip rahatsızlıklarla karıştırılabildiği için fibromiyalji sıklıkla yanlış teşhis ediliyor. Hatta çoğunlukla hastanın kafasında oluşturduğu düşünülen psikosomatik bir hastalık gibi değerlendirildiği için “hayalet hastalık” da denir. Her 20 kişiden 1’inde Fibromiyalji var. Kadınlarda erkeklere göre 6 kat daha fazla görülüyor.

Çeken bilir dediğimiz hastalıklardandır fibromiyalji. Kişi aile fertleri ve arkadaşlarına bile anlatamaz. Hasta yakınları olarak bilmemiz gereken en önemli şey, -kişinin hassas/duyarlı yapısı bir etken olsa da- hastalık psikolojik değildir!

Teşhiste herhangi bir laboratuvar tetkiki ve görüntüleme yöntemi olmadığı için de tanısını koymak kolay olmayabilir. Daha çok hastanın belirtilerinden tanıya gidilir. Kişide aşağıdaki belirtiler varsa fibromiyalji akla gelmelidir.

• En az 3 ay süren ve sebebi bilinmeyen yaygın vücut ağrısı.
• Vücudun 3-6 farklı bölgesinde şiddetli ağrı veya 7 veya daha fazla bölgesinde orta derecede ağrı şeklinde
• Kronik yorgunluk, uyku bozukluğu, bilişsel işlevlerde bozulma ve anksiyete

Fibromiyalji semptomları

• Kronik yaygın ağrı
• Yorgunluk
• Çene ağrısı ve sertliği
• Uyumakta zorlanma
• Dinlendirmeyen uzun süreli uyku
• Baş ağrısı
• Depresyon
• Kaygı
• Odaklanma ve dikkat sorunu
• Karnın alt kısmında ağrı ya da hafif sızı
• Huzursuz bağırsak sendromu
• Ağrılı menstrüasyon dönemi
• Soğuk ve sıcak hassasiyeti
• Huzursuz bacak sendromu
• El ve ayaklarda karıncalanma ile uyuşma

Fibromiyalji hastalarında beyin ve sinirler, normal ağrı sinyallerini yanlış yorumlayabilir ya da aşırı tepki gösterebilir. Bu, beyindeki kimyasal dengesizlikten ya da dorsal kök gangliyonundaki bir anormallikten kaynaklanabilir. Fibromiyalji, duyguları ve enerji seviyesini de etkileyebilir. Depresyondan en önemli farkı, kişilerin hayatla ilgili yapmak istediği çok şey olması ama yapacak güçleri olmamasıdır.

Genel olarak fibromiyaljinin bio-elektriksel temelli bir hastalık olduğunu söyleyebiliriz.

Fibromiyalji bulanıklığı nedir?

Bilinç bulanıklığı ve fibro bulanıklık olarak bilinen fibromiyalji bulanıklığı, hastaların içinde bulundukları donuk/puslu hissi tarif etmek için kullanılan bir tanım. Bu durum geçici hafıza kaybı, konsantrasyon güçlüğü ve ayık kalma zorluğu olarak kendini gösterebiliyor.

Rheumatology International’da yayınlanan 2015 tarihli bir çalışmaya göre hastalar, fibromiyaljinin mental bulanıklığının ağrıdan daha zorlayıcı olduğunu belirtmişler.

Daha çok beynin kendisine ait lenf sisteminde bir göllenme olması fibromiyalji bulanıklığı için en çok suçlanan sebeplerden biri.

Kadınlardaki semptomlar neler?

Fibromiyalji belirtileri kadınlarda, erkeklere oranla daha şiddetli görülüyor. Kadınlar daha çok kronik yaygın ağrı, sindirim sorunu ve sabah yorgunluğu yaşıyor. Ağrılı geçen menstrüasyon dönemi oldukça sık. Menopoz geçişi sırasında fibromiyalji daha da kötüleşebiliyor.

Erkeklerde sık görülür mü?

Çoğunlukla kadınlarda görüldüğü düşünülse de, erkeklerde de henüz teşhis edilmemiş fibromiyaljiye rastlanabiliyor. Erkeklerde de şiddetli ağrı ve duygusal semptomlar olabiliyor. 2018’de American Journal of Public Health’de yayınlanan bir ankete göre bu durum erkeklerin yaşam kalitesini, kariyerini ve ilişkilerini olumsuz etkiliyor.

Fibromiyalji tetikleyici noktalar neler?

Geçmişte vücuttaki 18 tetikleyici noktanın 11’inde kronik yaygın ağrı ve duyarlılık olduğunda fibromiyalji teşhisi konuyordu. Bu ağrılı noktalara hafifçe bastırarak ağrıyı teyit etmek yeterliydi. Kafanın arkası, omuzların üstü, üst göğüs, bel, dizler ve dirsekler en sık görülen tetikleyici noktalardı.

2020’de revize edilen teşhis kriterlerine göre artık 5 ağrı bölgesinden 4’ünde ağrı varsa ve bu ağrıyı açıklayabilecek başka bir medikal sorun yoksa fibromiyalji teşhisi konabiliyor.

Fibromiyalji ağrısı nasıldır?

Ağrı fibromiyaljinin ayırıcı özelliğidir, muhtelif kaslarda ve diğer yumuşak dokularda hissedilir. Ağrı şiddeti hafiften yoğuna, neredeyse dayanılmaz bir versiyona kadar değişebiliyor.

Fibromiyalji,  anormal bir sinir sistemi tepkisiyle ortaya çıkıyor. Vücut normalde ağrılı olmayan şeylere aşırı tepki veriyor ve ağrı vücutta birçok bölgede hissediliyor.

Fibromiyalji ağrısının kronik yaygınlığının doğası, henüz tümüyle anlaşılabilmiş değil. Bir teori, beynin ağrı eşiğini düşürdüğünü ve öncesinde ağrılı olmayan bölgenin zaman içinde çok ağrılı hale geldiğini söylüyor. Diğer bir teoriye göre ise sinirler ağrı sinyallerine aşırı tepki veriyor.

Göğüs ağrısı

Göğüsteki ağrı, kalp krizi ağrısıyla hemen hemen aynı hissediliyor. Tam olarak göğüs kemiğiyle kaburgaları bağlayan kıkırdakta ortaya çıkan, omuz ve kollara yayılabilen; keskin, batan, yanma hissi veren bir ağrıdır.

Sırt ağrısı

Sırt, ağrının en çok hissedildiği bölgelerden biri. Eğer sadece sırt ağrısı varsa fibromiyaljiyle ilgili olmayabilir; bu ağrı artrit ya da çekilen bir kas nedeniyle ortaya çıkabiliyor. Bazen sırt ağrısı, fibromiyalji ve artritin birleşiminden kaynaklanabiliyor.

Bacak ağrısı

Bacaktaki ağrı, çekilen kas sızısı ya da artrit sertliği gibi hissedilebilen derin, yanma ya da zonklama gibi olabiliyor. Bazen uyuşma ya da karıncalanma ile kendini gösterebilir. Bacaklardaki yorgunlukla ortaya çıkabiliyor, uzuvlar sanki ağırlık bağlanmış gibi zorlanabiliyor. Hastalar çoğunlukla “dayak yemişim gibi” diye tabir ederler.

Tabloya mitokondri hasarı eklendiğinde tükenmişlik seviyesinde bir yorgunluk ağrılara eşlik eder.

Fibromiyaljinin sebepleri neler?

Genel olarak enfeksiyon, travma ve stresle tetiklenen kalıtsal sebepler nedeniyle görüldüğü düşünülüyor.

Enfeksiyonlar

Geçmişteki bir hastalık, fibromiyaljiyi tetikleyip semptomlarını daha da kötüleştirebiliyor. Grip, zatürre, Borrelia ve Ricketsia gibi Lyme Hastalığı’na sebep mikroplar, Salmonella ve Shigella bakterisiyle ortaya çıkan enfeksiyonlar ve Epstein-Barr virüsü fibromiyalji ile ilişkilendirilebiliyor.

Genler

Ailede fibromiyaljisi olan biri varsa, sizde de görülme olasılığı yüksek. Araştırmacılar bazı gen mutasyonlarının etkili olabileceğini düşünüyorlar. Bulgulara göre birkaç muhtemel gen, sinir hücreleri arasındaki kimyasal aktarımı etkileyebiliyor.

Travma

Şiddetli fiziksel ya da duygusal travma geçirmiş olanlarda fibromiyalji gelişebiliyor. Bu durum, post travmatik stres bozukluğu ile ilişkilendiriliyor.

Stres

Travma gibi stres de vücutta uzun süreli etkili olabiliyor. Stres, fibromiyaljiyi tetikleyen hormonal değişikliklerle ilişkilendiriliyor.

Bozucu alanlarGökmen yaklaşımı

Bağ dokusu bozucu alanı (tonsil bölgesi). Çocuklukta geçirilmiş olan ya da halen geçirilmekte olan boğaz enfeksiyonları oluşturur.

Kadınlarda jinekolojik müdahalelerin (sezaryen, kürtaj, spiral) oluşturduğu bozucu alanlar.

Kişinin hipersensitif/hassas yapısıGökmen yaklaşımı

Bu durum hem kişilik hem de sinir sisteminin yapılanması olarak kendini gösterir. Fibromiyalji hastaları yaratıcıdır, gerçekleştirmek istediği çok sayıda projesi vardır, titizdir, mükemmelliyetçidir, kolay kolay memnun olmaz ve genel olarak yardım istemekte zorlanırlar.

Beden balansındaki ve fasyal zincirdeki bozuklukGökmen yaklaşımı

Ortodontik tedaviler, eksik dişler, dengesiz protezler yanı sıra en önemlisi diş sıkmadır.

Bağırsak florası bozukluğu*

Vücut matriksindeki birikim, eksiklikler ve besin intoleransları

Tedavi

Fibromiyalji tedavisinde, altta yatan sebeplere yönelik bütüncül bir yaklaşımla kişinin yaşam kalitesini geri kazandırmak mümkündür. Yukarıda bahsettiğimiz tüm sebepler incelendikten sonra biyorezonans, nöral terapi, homeopati, postüroloji, beslenmenin düzenlenmesi, diş ve çene eklemi ile ilgili tedaviler, psikoterapi, NADH ve magnezyum başta olmak üzere eksik vitamin ve minerallerin yerine konması .. yöntemlerinden kişinin ihtiyacına göre faydalanabilir.